แบบฝึกหัดคำสั่งหลังจากนักศึกษาได้ศึกษาบทเรียนนี้แล้วจงตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง1. ท่านคิดว่าทำไมมนุษย์เราต้องมีกฎหมายหากไม่มีจะเป็นอย่างไรตอบ  เพราะมนุษย์ไม่สามารถอยู่โดดเดี่ยวตามลาพังได้จำเป็นต้องอาศัยพึงพาเพื่อนมนุษย์ด้วยกันอยู่รวมกันเป็นสังคมเพื่อให้สามารถดารงชีวิตและอยู่รอดได้เช่นเดียวกันกับสัตว์ต่างๆที่มีลักษณะใกล้เคียงกันจะต้องมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นไม่เหมือนกันกิริยาท่าทางเหมือนกันสื่อภาษาเดียวกันรวมตัวเพื่อป้องกันต่อสู้ภัยที่จะมาถึงตัวมนุษย์ก็เช่นเดียวกันมีวัฒนธรรมของตนที่จะรวมตัวเข้าด้วยกันแต่ถ้าหากไม่มีกฎหมายก่อให้เกิดความขัดแย้งมีการทะเลาะวิวาททาร้ายร่างกายสาเหตุมาจากความไม่พึงพอใจมีการแก่งแย่งการแก้แค้นซึ่งกันและกันถ้ามีการใช้กาลังกันบ่อยเข้าสังคมมนุษย์จึงไม่อาจดารงอยู่ได้จึงอาจกล่าวได้ว่าศีลธรรมจารีตประเพณีศาสนาและกฎหมายเป็นส่วนหนึ่งในการรักษาความสงบเรียบร้อยให้เกิดขึ้นในสังคมมนุษย์สอดคล้องกับคากล่าวที่ว่า “ที่ใดมีสังคมที่นั้นมีกฎหมาย”2. ท่านคิดว่าสังคมปัจจุบันจะอยู่ได้หรือไม่หากไม่มีกฎหมายและจะเป็นอย่างไรตอบ  อยู่ไม่ได้เพราะ“มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตในสังคมและมีเหตุผล” การอยู่ร่วมกันของมนุษย์ก่อให้เกิดความขัดแย้งมีการทะเลาะวิวาททาร้ายร่างกายสาเหตุมาจากความไม่พึงพอใจมีการแก่งแย่งการแก้แค้นซึ่งกันและกันในชีวิตประจำวันจนกลายเป็นความเคยชินเช่นกิริยามารยาทการทักทายการไหว้การแต่งกายที่เหมาะสมถ้าไม่ปฏิบัติหรือฝ่าฝืนจะมีสภาพบังคับโดยการถูกตำหนิติฉินนิทาหรือถูกหัวเราะเยาะจากสมาชิกในสังคม3. ท่านมีความรู้ความเข้าเกี่ยวกับกฎหมายในประเด็นต่อไปนี้ก. ความหมายตอบกฎหมาย คือคำสั่งหรือข้อบังคับที่เกิดจากรัฎฐาธิปไตย์จากคณะบุคคลที่มีอำนาจสูงสุดของรัฐเป็นข้อบังคับใช้กับคนทุกคนที่อยู่ในรัฐหรือประเทศนั้นๆจะต้องปฏิบัติตามและมีสภาพบังคับที่มีการกำหนดบทลงโทษ
ข. ลักษณะหรือองค์ประกอบของกฎหมายตอบลักษณะหรือองค์ประกอบของกฎหมายคือ
1. เป็นคาสั่งหรือข้อบังคับที่เกิดจากรัฎฐาธิปไตย์ที่องค์กรหรือคณะบุคคลที่มีอำนาจสูงสุดอาทิรัฐสภาฝ่ายนิติบัญญัติหัวหน้าคณะปฏิวัติกษัตริย์ในระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์สามารถใช้อำนาจบัญญัติกฎหมายได้เช่นรัฐสภาตราพระราชบัญญัติคณะรัฐมนตรีตราพระราชกำหนดพระราชกฤษฎีกาคณะปฏิวัติออกคาสั่งหรือประกาศคณะปฏิวัติชุดต่างๆถือว่าเป็นกฎหมาย2. มีลักษณะเป็นคาสั่งข้อบังคับอันมิใช่คาวิงวอนประกาศหรือแถลงการณ์อาทิประกาศของกระทรวงศึกษาธิการคาแถลงการณ์ของคณะสงฆ์ให้ถือเป็นแนวปฏิบัติมิใช่กฎหมายสาหรับคาสั่งข้อบังคับที่เป็นกฎหมายเช่นพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพ.ศ. 2542 พระราชบัญญัติการศึกษาภาคบังคับพ.ศ. 2545 พระราชกำหนดบริหารราชการฉุกเฉินพ.ศ. 2548 เป็นต้น3. ใช้บังคับกับคนทุกคนในรัฐอย่างเสมอภาคเพื่อให้ทุกคนเกรงกลัวและถือปฏิบัติสังคมจะสงบสุขได้เช่นกฎหมายที่เกี่ยวกับภาษีเงินได้ใช้บังคับกับผู้ที่มีเงินได้แต่ไม่บังคับเด็กที่ยังไม่มีเงินได้การแจ้งคนเกิดภายใน 15 วันแจ้งคนตายภายใน 24 ชั่วโมงยื่นแสดงตนเพื่อลงบัญชีทหารกองเกินเมื่ออายุย่างเข้า 18 ปีเข้ารับการตรวจคัดเลือกเป็นทหารประจาการเมื่ออายุย่างเข้า 21 ปีเป็นต้น4. มีสภาพบังคับซึ่งบุคคลจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายโดยเฉพาะการกระทาและการงดเว้นการกระทาตามกฎหมายนั้นๆกำหนดหากฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามฝ่าฝืนอาจถูกลงโทษหรือไม่ก็ได้และสภาพบังคับในทางอาญาคือโทษที่บุคคลผู้ที่กระทาผิดจะต้องได้รับโทษเช่นรอลงอาญาปรับจาคุกกักขังริมทรัพย์แต่หากเป็นคดีแพ่งผู้ฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามกฎหมายจะต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนหรือค่าเสียหายหรือชาระหนี้ด้วยการส่งมอบทรัพย์สินให้กระทาหรืองดเว้นกระทาอย่างใดอย่างหนึ่งตามมูลหนี้ที่มีต่อกันระหว่างเจ้าหนี้และลูกหนี้เช่นบังคับใช้หนี้เงินกู้พร้อมดอกเบี้ยบังคับให้ผู้ขายส่งมอบหรือโอนทรัพย์สินให้แก่ผู้ซื้อตามสัญญาซื้อขายเป็นต้นค. ที่มาของกฎหมายตอบ1. บทบัญญัติแห่งกฎหมายเป็นกฎหมายลักษณ์อักษรเช่นกฎหมายประมวลรัษฎากรรัฐธรรมนูญพระราชบัญญัติพระราชกำหนดพระราชกฤษฎีกากฎกระทรวงเทศบัญญัติซึงกฎหมายดังกล่าวผู้มีอำนาจแห่งรัฐหรือผู้ปกครองประเทศเป็นผู้ออกกฎหมาย2. จารีตประเพณีเป็นแบบอย่างที่ประชาชนนิยมปฏิบัติตามกันมานานหากนาไปบัญญัติเป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษรแล้วย่อมมีสภาพไปเป็นกฎหมายเช่นการชกมวยเป็นกีฬาหากชนตามกติกาหากคู่ชกบาดเจ็บสาหัสหรือถึงแก่ชีวิตย่อมไม่ผิดฐานทาร้ายร่างกายหรือฐานฆ่าคนตายอีกกรณีหนึ่งแพทย์รักษาคนไข้ผ่าตัดขาแขนโดยความยินยอมของคนไข้ย่อมถือว่าไม่มีความผิดเพราะเป็นจารีตประเพณีที่ปฏิบัติต่อกันมาปฏิบัติโดยชอบตามกติกาหรือเกณฑ์หรือจรรยาบรรณที่กำหนดจึงไม่ถือว่าเป็นความผิดทางกฎหมาย3. ศาสนาเป็นข้อห้ามและข้อปฏิบัติที่ดีของทุกๆศาสนาสอนให้เป็นคนดีเช่นห้ามลักทรัพย์ห้ามผิดลูกเมียห้ามทาร้ายผู้อื่นกฎหมายจึงได้บัญญัติตามหลักศาสนาและมีการลงโทษ4. คาพิพากษาของศาลหรือหลักบรรทัดฐานของคาพิพากษาซึ่งคาพิพากษาของศาลชั้นสูงเป็นแนวทางที่ศาลชั้นต้นต้องนาไปถือปฏิบัติในการตัดสินคดีหลังๆซึ่งแนวทางเป็นเหตุผลแห่งความคิดของตนว่าทาไมจึงตัดสินคดีเช่นนี้อาจนาไปสู่การแก้ไขกฎหมายในแนวความคิดนี้ได้จะต้องตรงตามหลักความจริงมากที่สุด5. ความเห็นของนักนิติศาสตร์เป็นการแสดงความคิดเห็นของว่าสมควรที่จะออกกฎหมายอย่างนั้นสมควรหรือไม่จึงทาให้นักนิติศาสตร์อาจจะเป็นอาจารย์ผู้มีชื่อเสียงในกฎหมายได้แสดงความคิดเห็นว่ากฎหมายฉบับนั้นได้ในประเด็นที่น่าสนใจเพื่อที่จะแก้ไขกฎหมายให้เกิดประโยชน์สูงสุดกับประชาชนดังกล่าวเช่นกฎหมายลักษณะอาญาประกาศใช้ใหม่ๆบัญญัติว่า “การถืออาวุธในถนนหลวงไม่มีความผิดถ้าไม่มีกระสุน” ต่อมาพระบิดากฎหมายได้ทรงเขียนอธิบายเหตุผลว่า “การถืออาวุธในถนนหลวงควรมีข้อห้ามหรือเป็นความผิด” จึงได้แก้ไขกฎหมายดังกล่าว ง. ประเภทของกฎหมายตอบได้มีนักวิชาการแบ่งประเภทของกฎหมายไว้หลากหลายขึ้นอยู่กับหลักเกณฑ์ในการแบ่งของแต่ละท่านการแบ่งประเภทกฎหมายที่จะนาไปใช้นั้นมีรูปแบบและลักษณะที่แตกต่างกันหากเราจะพิจาณาแบ่งประเภทของกฎหมายออกเป็นกลุ่มย่อยๆแบ่งได้หลายลักษณะขึ้นอยู่กับว่าเราใช้อะไรเป็นหลักในการแบ่งได้แก่1.             แบ่งโดยแหล่งกำเนิดอาจแบ่งออกได้เป็นกฎหมายภายในและกฎหมายภายนอก2.             กฎหมายภายในเป็นหลักในการแบ่งย่อยออกไปได้อีกเช่น3.             แบ่งโดยถือเนื้อหาเป็นหลักเป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษรและกฎหมายที่ไม่ได้เป็นลายลักษณ์อักษร4.             แบ่งโดยถือสภาพบังคับกฎหมายเป็นหลักเป็นกฎหมายอาญาและกฎหมายแพ่ง5.             แบ่งโดยถือลักษณะเป็นหลักแบ่งได้เป็นกฎหมายสารบัญญัติและกฎหมายวิธีสบัญญัติ6.             แบ่งโดยถือฐานะและความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับประชาชนเป็นเกณฑ์แบ่งได้เป็นกฎหมายมหาชนและกฎหมายเอกชน7.             กฎหมายภายนอกเป็นกฎหมายระหว่างประเทศ       8.  กฎหมายระหว่างประเทศแบ่งตามลักษณะของฐานะความสัมพันธ์4. ท่านมีความคิดเห็นอย่างไรว่าทำไมทุกประเทศจำเป็นต้องมีกฎหมายจงอธิบายตอบกฎหมายเป็นข้อบังคับใช้กับคนทุกคนที่อยู่ในรัฐหรือประเทศนั้นๆจะต้องปฏิบัติตามและมีสภาพบังคับที่มีการกำหนดบทลงโทษ5. สภาพบังคับในทางกฎหมายท่านมีความเข้าใจอย่างไรจงอธิบายตอบการกำหนดบทลงโทษตามการกระทำความผิด
6. สภาพบังคับกฎหมายในอาญาและทางแพ่งมีความเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไรตอบมีแตกต่างกันที่กฎหมายอาญาบัญญัติโทษทางอาญาเช่นการประหารชีวิตจาคุกกักขังปรับหรือริบทรัพย์สินสภาพบังคับทางอาญาจึงเป็นโทษอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างใช้ลงโทษกับผู้กระทาผิดทางอาญาส่วนกฎหมายเพ่งได้บัญญัติถึงสภาพบังคับลักษณะต่างๆกันไว้สาหรับลงโทษผู้ที่ฝ่าฝืนหรือไม่กระทาตามที่กฎหมายบัญญัติไว้เช่นการกาหนดให้เป็นโมฆะกรรมหรือโมฆียกรรมการบังคับให้ชาระหนี้การให้ชดใช้ค่าเสียหายหรือการที่กฎหมายบังคับให้ทาอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อความเป็นธรรม7. ระบบกฎหมายเป็นอย่างไรจงอธิบายตอบระบบของกฎหมายบางตาราใช้ว่าสกุลกฎหมายที่ใช้อยู่ในประเทศต่างๆในโลกนี้พอที่จะแบ่งเป็น 2 ระบบดังนี้1. ระบบซีวิลลอร์ (Civil Law System) หรือระบบลายลักษณ์อักษรถือกาเนิดขึ้นในทวีปยุโรปราวคริสต์ศตวรรษที่ 12 เป็นระบบเอามาจาก “Jus Civile” ใช้แยกความหมาย “Jus Gentium” ของโรมันซึ่งมีลักษณะพิเศษกล่าวคือเป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษรที่มีความสำคัญกว่าอย่างอื่นคาพิพากษาของศาลไม่ใช่ที่มาของกฎหมายแต่เป็นบรรทัดฐานแบบอย่างของการตีความกฎหมายเท่านั้นเริ่มต้นจากตัวบทกฎหมายเป็นสำคัญจะถือเอาคาพิพากษาศาลหรือความคิดเห็นของนักกฎหมายเป็นหลักไม่ได้ยังถือว่ากฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชนเป็นคนละส่วนกันและการวินิจฉัยคดีผู้พิพากษาเป็นผู้ตัดสินชี้ขาดกลุ่มประเทศที่ใช้กฎหมายนี้ประเทศยุโรปเช่นอิตาลีเยอรมันฝรั่งเศสสวิตเซอร์แลนด์และประเทศตะวันออกเช่นไทยญี่ปุ่น2. ระบบคอมมอนลอว์ (Common Law System) เกิดและวิวัฒนาการขึ้นในประเทศอังกฤษมีรากเหง้ามาจากศักดินาซึ่งจะต้องกล่าวถึงคาว่า “เอคควิตี้ (equity) เป็นกระบวนการเข้าไปเสริมแต่งให้คอมมอนลอว์เป็นการพัฒนามาจากกฎหมายที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษรนาเอาจารีตประเพณีและคาพิพากษาซึ่งเป็นบรรทัดฐานของศาลสมัยเก่ามาใช้จนกระทั่งเป็นระบบกฎหมายที่มีความสมบูรณ์ในตัวเองการวินิจฉัยต้องอาศัยคณะลูกขุนเป็นผู้ตัดสินชี้ขาดประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายนี้เช่นอังกฤษสหรัฐอเมริกาและประเทศในเครือจักรภพอังกฤษ8. ประเภทของกฎหมายมีหลักการแบ่งอย่างไรบ้างมีกี่ประเภทแต่ละประเภทประกอบด้วยอะไรบ้างยกตัวอย่างอธิบายตอบได้มีนักวิชาการแบ่งประเภทของกฎหมายไว้หลากหลายขึ้นอยู่กับหลักเกณฑ์ในการแบ่งของแต่ละท่านการแบ่งประเภทกฎหมายที่จะนาไปใช้นั้นมีรูปแบบและลักษณะที่แตกต่างกันหากเราจะพิจาณาแบ่งประเภทของกฎหมายออกเป็นกลุ่มย่อยๆแบ่งได้หลายลักษณะขึ้นอยู่กับว่าเราใช้อะไรเป็นหลักในการแบ่งได้แก่แบ่งโดยแหล่งกำเนิดอาจแบ่งออกได้เป็นกฎหมายภายในและกฎหมายภายนอกกฎหมายภายในเป็นหลักในการแบ่งย่อยออกไปได้อีกเช่นแบ่งโดยถือเนื้อหาเป็นหลักเป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษรและกฎหมายที่ไม่ได้เป็นลายลักษณ์อักษรแบ่งโดยถือสภาพบังคับกฎหมายเป็นหลักเป็นกฎหมายอาญาและกฎหมายแพ่งแบ่งโดยถือลักษณะเป็นหลักแบ่งได้เป็นกฎหมายสารบัญญัติและกฎหมายวิธีสำบัญญัติแบ่งโดยถือฐานะและความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับประชาชนเป็นเกณฑ์แบ่งได้เป็นกฎหมายมหาชนและกฎหมายเอกชนกฎหมายภายนอกเป็นกฎหมายระหว่างประเทศกฎหมายระหว่างประเทศแบ่งตามลักษณะของฐานะความสัมพันธ์9. ท่านเข้าใจถึงคำว่าศักดิ์ของกฎหมายคืออะไรมีการแบ่งอย่างไรตอบเป็นการจัดลาดับแห่งค่าบังคับของกฎหมายหรืออาจกล่าวได้ว่าอาศัยอำนาจขององค์กรที่ใช้อำนาจจากองค์กรที่แตกต่างกัน”การจัดลาดับความสำคัญตามศักดิ์ของกฎหมาย (Hierarchy of laws) พอที่จะสรุปได้ดังนี้1. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยเป็นกฎหมายหลักที่ให้หลักประกันแก่ประชาชนหากมีกฎหมายใดออกมาขัดแย้งกับกฎหมายรัฐธรรมนูญมิได้กฎหมายฉบับนั้นย่อมไม่มีผลใช้บังคับซึ่งเป็นกฎหมายแม่บทที่ยึดหลักในการปกครองและบริหารประเทศตอบสนองและสอดคล้องนโยบายที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ2. พระราชบัญญัติและประมวลกฎหมายเป็นกฎหมายที่ผ่านกระบวนการนิติบัญญัติโดยความเห็นชอบของรัฐสภาที่เป็นตัวแทนของประชาชนและพระมหากษัตริย์ได้ลงพระปรมาภิไธยใช้บังคับเป็นกฎหมายเป็นกฎหมายที่ออกตามปกติธรรมดาได้แก่พระราชบัญญัติเป็นกฎหมายที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยคาแนะนายินยอมของรัฐสภาเป็นกฎหมายที่มีความสำคัญรองลงมาจากรัฐธรรมนูญหากเกี่ยวพันกันหลายเรื่องออกในรูปประมวลกฎหมายก็ได้เช่นประมวลกฎหมายอาญาประมวลกฎหมายที่ดินประมวลกฎหมายรัษฎากรเป็นต้นสำหรับประมวลกฎหมายเหล่านี้เมื่อร่างเสร็จจะต้องมีพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายฉบับนั้นๆอีกครั้งหนึ่ง10. เหตุการณ์เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2555 มีเหตุการณ์ชุมนุมของประชาชนณลานพระบรมรูปทรงม้าและประชาชนได้ประกาศว่าจะมีการประชุมอย่างสงบแต่ปรากฏว่ารัฐบาลประกาศเป็นเขตพื้นที่ห้ามชุมนุมและขัดขว้างไม่ให้ประชาชนชุมนุมอย่างสงบลงมือทาร้ายร่างกายประชาชนในฐานะท่านเรียนวิชานี้ท่านจะอธิบายบอกเหตุผลว่ารัฐบาลกระทำผิดหรือถูกตอบกระทำผิดเพราะบุคคลที่ทำความผิดก็ต้องได้รับโทษตามกฎหมายที่กำหนดไว้ไม่มีการละเว้นโทษในกรณีใด ๆทั้งสิ้นเพราะประเทศไทยใช้ระบอบประชาธิปไตยโดยมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข
11. ท่านมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับคำว่ากฎหมายการศึกษาอย่างไรจงอธิบายตอบกฎหมายการศึกษาเป็นหัวใจสำคัญของการพัฒนาคนซึ่งครูและบุคลากรทางการศึกษาเสมือนวิศวกรในการสร้างคนให้เป็นไปตามความต้องการของคนในประเทศและนำไปปฏิบัติให้เกิดประโยชน์สุขต่อเยาวชนและประเทศชาติ12. ในฐานะที่นักศึกษาจะต้องเรียนวิชานี้ถ้าเราไม่ศึกษากฎหมายการศึกษาท่านคิดว่าเมื่อท่านไปประกอบอาชีพครูจะมีผลกระทบต่อท่านอย่างไรบ้างตอบมีผลกระทบโดยตรง เพราะเราจะเสียเปรียบและจะถูกเอารับเอาเปรียบจากผู้อื่นได้ง่าย